Lange tijd werden co-werkplekken en flexkantoren voornamelijk geassocieerd met de start-up community. Tegenwoordig bestaat een groot deel van de huurders nog steeds uit start-ups en ZZP-ers, maar we zien een groeiende vraag naar flexibele kantoorruimtes vanuit andere doelgroepen. Kijkend naar ons Flexmark 2.0 rapport, zijn de grootste afnemers van flexibele kantoorruimte in Amsterdam de laatste 12 maanden voornamelijk scale-ups (21 tot 100 werknemers), goed voor 31% van de markt, en pas daarna volgen de start-ups (2 tot 20 werknemers), ZZP-ers en corporates.
Naast de aanwas van jonge snelgroeiende start-ups in Nederland zijn er de afgelopen jaren ook flink wat bedrijven doorgegroeid naar de scale-up-fase. Dat scale-ups de leiding nemen in de bezetting van flexibele kantoorruimte verrast ons daarom niet. Wij verwachten dat deze trend door zal zetten. Met name vanwege het feit dat de zoekterm: ‘hoe begin je een bedrijf’ veruit de meest gezochte term was afgelopen augustus. Verder draagt het feit dat Nederlandse start- en scale-ups in het eerste half jaar van 2021 ruim 3 miljard euro ophaalden hier ook aan bij (bron: NRC). Workthere verwacht de komende periode geen tekort aan start-ups en scale-ups.
MKB-bedrijven zijn vaak onderdeel van de scale-up community en zeker interessant om de komende tijd in de gaten te houden. Er zijn namelijk een aantal professionele dienstverleners en bedrijven die voorheen de voorkeur gaven aan de traditionele verhuurmarkt, maar nu op zoek zijn naar meer flexibiliteit. Ook bij grote ondernemingen (≥ 250 werknemers) zien we deze ontwikkeling. Bedrijven gebruiken flexibele kantoorruimtes om in te spelen op de vraag van personeel naar meer flexibiliteit en meerdere locaties door het land verspreidt; het hybride werken! Het wordt voor grote ondernemingen steeds gebruikelijker om flexibiliteit op te nemen in hun huisvestingsstrategie, of het nu gaat om meer lokale ‘hubs’, projectteams of gedeelde ruimtes. Flexkantoren zijn here to stay!
Wanneer we dit verder uitsplitsen en specifiek inzoomen op bepaalde sectoren, blijkt uit ons Flexmark-onderzoek dat de zakelijke dienstverlening met 29% de hoogste bezettingsgraad in de flexibele kantoorruimte vertegenwoordigen, op de voet gevolgd door de B2C sector met 26% en technologie met 19%. Daartegenover staat dat de gezondheidszorg, de medische en financiële sector relatief weinig gebruik maken van flexibele kantoorruimte, alhoewel we daar voor de komende jaren een aanzienlijke groei verwachten. Vooral bedrijven in de financiële sector waren gevestigd op specifieke locaties met traditionele, langere huurovereenkomsten, maar we zien nu dat deze bedrijven op zoek zijn naar meer flexibiliteit, bestaande uit een mix van geheel of gedeeltelijk flexibel.
Heeft deze meer gediversifieerde bezetting de gemiddelde contractduur in de afgelopen 12 maanden beïnvloed? Tot op heden merken we nog geen directe verandering in de (gemiddelde) huurtermijnen die worden afgesloten, wel is de verwachting dat deze langer gaan worden. Dit komt met name door corporates die ruimte innemen, aangezien deze gebruikers met name geïnteresseerd zijn in relatief grotere kantoorruimtes met langere huurtermijnen. In Nederland werden afgelopen half jaar voornamelijk overeenkomsten van 12 maanden afgesloten.
Ik ben zeer benieuwd hoe de gemiddelde contractduur zich de komende jaren zal evolueren, gelet op het feit dat we een toenemende vraag naar flexkantoren verwachten in Nederland. Nu is de vraag vanuit welke hoek deze interesse zal komen? Als de interesse afkomstig is vanuit de ZZP en startup hoek, zou dit de gemiddelde contractduur kunnen verlagen. Indien het voornamelijk grote onderneming zijn die interesse hebben, kan dit leiden tot een langere gemiddelde contractduur. Dat functionaliteit en flexibiliteit een onderdeel zullen zijn van het nieuwe werken is een feit!
